Bệnh thận mạn là gì? Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị

Bệnh thận mạn là một trong những vấn đề sức khỏe nghiêm trọng đang ngày càng phổ biến trên toàn cầu. Bài viết này sẽ cung cấp cho bạn thông tin chi tiết về bệnh thận mạn, giúp bạn hiểu rõ hơn về căn bệnh này và cách phòng ngừa hiệu quả.

Định nghĩa bệnh thận mạn

Bệnh thận mạn (Chronic Kidney Disease – CKD) là tình trạng thận bị tổn thương và mất dần chức năng trong thời gian dài, thường kéo dài trên 3 tháng. Khi bị bệnh thận mạn, khả năng lọc máu và đào thải chất thải của thận sẽ suy giảm dần dần, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe tổng thể của cơ thể.

Nguyên nhân gây bệnh thận mạn

Có nhiều nguyên nhân dẫn đến bệnh thận mạn, bao gồm:

1. Đái tháo đường: Đây là nguyên nhân hàng đầu gây bệnh thận mạn. Lượng đường cao trong máu có thể làm tổn thương các mạch máu nhỏ trong thận.
2. Tăng huyết áp: Áp lực máu cao liên tục có thể làm hỏng các mạch máu trong thận, dẫn đến suy giảm chức năng thận.
3. Viêm cầu thận: Đây là tình trạng viêm các đơn vị lọc nhỏ trong thận, có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau.
4. Bệnh thận đa nang: Một bệnh di truyền gây ra sự hình thành các nang trong thận, làm suy giảm chức năng thận theo thời gian.
5. Sỏi thận tái phát: Sỏi thận lặp đi lặp lại có thể gây tổn thương cho thận.
6. Nhiễm trùng đường tiết niệu tái phát: Các đợt nhiễm trùng liên tục có thể làm tổn thương thận.
7. Thuốc và độc chất: Một số loại thuốc và chất độc có thể gây hại cho thận nếu sử dụng lâu dài hoặc với liều lượng cao.

Các giai đoạn của bệnh thận mạn

Bệnh thận mạn được chia thành 5 giai đoạn dựa trên mức độ lọc máu của thận (GFR – Glomerular Filtration Rate):

1. Giai đoạn 1: GFR ≥ 90 ml/phút, thận vẫn hoạt động bình thường hoặc tăng nhẹ.
2. Giai đoạn 2: GFR từ 60-89 ml/phút, chức năng thận giảm nhẹ.
3. Giai đoạn 3: GFR từ 30-59 ml/phút, chức năng thận giảm trung bình.
4. Giai đoạn 4: GFR từ 15-29 ml/phút, chức năng thận giảm nặng.
5. Giai đoạn 5: GFR < 15 ml/phút, suy thận giai đoạn cuối, cần lọc máu hoặc ghép thận.

Triệu chứng của bệnh thận mạn

Trong giai đoạn đầu, bệnh thận mạn thường không có triệu chứng rõ ràng. Khi bệnh tiến triển, các triệu chứng có thể xuất hiện bao gồm:

• Mệt mỏi và uể oải
• Khó tập trung
• Chán ăn
• Khó ngủ
• Chuột rút ban đêm
• Phù chân, mắt cá chân hoặc bàn chân
• Da khô và ngứa
• Tiểu đêm nhiều lần
• Huyết áp cao khó kiểm soát

Trong giai đoạn cuối, người bệnh có thể gặp các triệu chứng nghiêm trọng hơn như:

• Buồn nôn và nôn
• Khó thở
• Đau ngực
• Sụt cân không rõ nguyên nhân
• Co giật hoặc hôn mê (trong trường hợp nặng)

Chẩn đoán bệnh thận mạn

Để chẩn đoán bệnh thận mạn, bác sĩ thường sử dụng các phương pháp sau:

1. Xét nghiệm máu: Đo nồng độ creatinin và ure trong máu để đánh giá chức năng thận.
2. Xét nghiệm nước tiểu: Kiểm tra sự hiện diện của protein hoặc albumin trong nước tiểu.
3. Siêu âm thận: Đánh giá kích thước và cấu trúc của thận.
4. Sinh thiết thận: Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể lấy một mẫu mô thận nhỏ để xét nghiệm.
5. Chụp CT hoặc MRI: Giúp đánh giá chi tiết hơn về cấu trúc và chức năng của thận.

Điều trị bệnh thận mạn

Mục tiêu chính của điều trị bệnh thận mạn là làm chậm tiến triển của bệnh và kiểm soát các triệu chứng. Phương pháp điều trị bao gồm:

1. Kiểm soát các bệnh nền: Như đái tháo đường và tăng huyết áp.
2. Điều chỉnh chế độ ăn: Hạn chế protein, natri và kali trong khẩu phần ăn.
3. Sử dụng thuốc: Các loại thuốc có thể được kê đơn để kiểm soát huyết áp, giảm protein niệu và điều trị các triệu chứng khác.
4. Lọc máu: Khi chức năng thận suy giảm nghiêm trọng, bệnh nhân có thể cần lọc máu định kỳ.
5. Ghép thận: Đây là phương pháp điều trị cuối cùng cho bệnh nhân suy thận giai đoạn cuối.

Phòng ngừa bệnh thận mạn

Để phòng ngừa bệnh thận mạn, bạn nên:

1. Kiểm soát tốt đái tháo đường và huyết áp cao
2. Duy trì cân nặng hợp lý
3. Không hút thuốc
4. Hạn chế uống rượu bia
5. Tập thể dục đều đặn
6. Uống đủ nước mỗi ngày
7. Hạn chế sử dụng các loại thuốc có thể gây hại cho thận
8. Kiểm tra sức khỏe định kỳ, đặc biệt là chức năng thận

Bệnh thận mạn là một tình trạng sức khỏe nghiêm trọng có thể ảnh hưởng đáng kể đến chất lượng cuộc sống. Tuy nhiên, với sự hiểu biết đúng đắn về bệnh, chẩn đoán sớm và điều trị kịp thời, người bệnh có thể kiểm soát được tiến triển của bệnh và duy trì chất lượng cuộc sống tốt. Hãy chú ý đến các dấu hiệu cảnh báo và thực hiện lối sống lành mạnh để bảo vệ sức khỏe thận của bạn.